بهمن
صادرات کالا از ایران و ترکیه با چه استانداردهایی انجام می‌شود؟ این موضوع از جنبه‌های مختلف، به‌ویژه با در نظر گرفتن ضعف ایران در این حوزه، قابل‌توجه است. طبق بررسی‌های انجام‌شده توسط اتاق تهران، میزان صادرات ایران (به‌جز نفت و مشتقات آن) حدود ۳۳ میلیارد دلار و برای ترکیه حدود ۲۲۲ میلیارد دلار برآورد شده است. اتاق تهران در جدیدترین گزارش خود با مقایسه آمارهای صادراتی دو کشور، نقاط قوت و ضعف هر یک را شناسایی کرده است.
بر اساس این گزارش، وضعیت صادرات کالاهای دو کشور در ۲۱ گروه مختلف ارزیابی شده است. به‌واسطه حجم بالای صادرات اقتصادی ترکیه، در بسیاری از این گروه‌ها، میزان صادرات ترکیه نسبت به ایران به‌طور محسوسی بیشتر است.
جالب‌توجه است که ایران در ۵ گروه کالایی توانسته عملکرد بهتری نسبت به ترکیه داشته باشد. این گروه‌ها شامل قهوه و چای، محصولات شیمیایی آلی، کودهای کشاورزی، سرب و روی و مصنوعات مرتبط هستند. همچنین، در بخش‌هایی مانند صادرات فلزات معمولی و مصنوعات آنها و مواد پلاستیکی، ایران توانسته رقابت نزدیکی با ترکیه داشته باشد؛ اما در سایر حوزه‌ها فاصله چشمگیری وجود دارد.
صنعت خودرو و قطعات یدکی
در مورد خودرو و قطعات یدکی، ترکیه توانسته حدود ۲۶ میلیارد دلار صادرات داشته باشد، درحالی‌که این رقم برای ایران تنها ۱۵۵ میلیون دلار است. البته باید اشاره کرد که ترکیه طی همین بازه زمانی حدود ۱۷ میلیارد دلار واردات خودرو انجام داده است؛ عددی که برای ایران بسیار کوچکتر می‌نماید.
صنعت پوشاک
در صنعت پوشاک نیز ترکیه با صادراتی به ارزش ۳۴ میلیارد دلار یک قدرت جهانی به شمار می‌رود، درحالی‌که سهم ایران تنها ۶۷۳ میلیون دلار بوده است. از سوی دیگر، در صنایع دارویی نیز ترکیه با ۱.۷ میلیارد دلار صادرات بسیار جلوتر از ایران با تنها ۱۰۴ میلیون دلار قرار دارد.
بخش کشاورزی
بخش کشاورزی نیز جای بحث دارد. ایران توانسته حدود ۵.۲ میلیارد دلار از محصولات کشاورزی خود را صادر کند؛ اما این رقم برای ترکیه به ۲۵ میلیارد دلار می‌رسد. البته باید توجه داشت که گزارش‌های ارائه‌شده صادرات نفت و گاز ایران را به‌عنوان محور اصلی اقتصاد کشور در نظر نگرفته‌اند.
با حذف نفت و مشتقات آن از محاسبات، همچنان شکاف عمیقی میان عملکرد صادراتی ایران و ترکیه دیده می‌شود. دلیل اصلی این تفاوت را می‌توان در دو عامل مهم جستجو کرد: کیفیت تولیدات و نوع بسته‌بندی. اگر محصولی باکیفیت بالا تولید شود اما بسته‌بندی مناسبی نداشته باشد (یا بالعکس)، احتمال موفقیت آن در بازارهای بین‌المللی کاهش خواهد یافت.
امروزه ترکیه در حوزه بسته‌بندی بسیار پیشرفته‌تر از ایران عمل کرده و سیاست‌های ویژه‌ای را برای ارتقای سطح بسته‌بندی کالاهای خود دنبال کرده است. بنابراین، اگر ایران بخواهد رقیبی جدی در بازار صادرات باشد، باید علاوه بر افزایش کیفیت محصولات، نگاه ویژه‌ای به تحولات صنعت بسته‌بندی داشته باشد.
در این راستا، کارخانه‌هایی مانند شرکت کارتن‌سازی سپهر کارتن آریا که در شهرک صنعتی شکوهیه قم مستقر است، نقش مهمی ایفا می‌کنند. این شرکت با استفاده از نیروی کار ماهر و بهره‌گیری از تجهیزات مدرن چاپ و بسته‌بندی توانسته جایگاهی ممتاز در این صنعت به دست آورد. توجه به چنین زیرساخت‌هایی می‌تواند گامی مؤثر برای افزایش کیفیت و رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی باشد.
